به گزارش قدس آنلاین به نقل از تبیان ، بسیاری ازمردم هنگامی که با مشکلی مواجه می شوند از خود می پرسند: چرا این گرفتاری و مشکل برایم پیش آمده است؟ بی گمان بسیاری از پاسخ ها نیز بر این مبتنی است که گناهی را مرتکب شده اید و این پیامدهای طبیعی گناهان است. بنابراین لازم است که از گناه خویش توبه و استغفار کنید و با اعمال نیک و صالح، زشتی گناه را بپوشانید و محبت و رحمت الهی را به سوی خود جلب نمایید.
در این صورت است که شخص از شما می پرسد: چگونه می بایست استغفار کنم و چه آدابی را باید مراعات کنم تا از پیشگاه الهی طلب رحمت و مغفرت نموده و مهر و محبت او را به سوی خویش جلب نمایم؟

پشیمانی از گناه، شرط اصلی استغفار

ولایت خداوند تنها ولایت قدرت و اقتدار نیست بلکه ولایت دوستی و محبت و مهر نیز هست و تنها چیزی که از بنده خویش می خواهد دست یابی به مقام عبودیت و تقرب ذات و بهره مندی از کمالات است.

از مهم ترین شرط استغفار که در آیات بدان اشاره شده این است که بنده واقعا از گناه و خطاهای خود پشیمان باشد و به سوی خدا بازگردد. در حقیقت معنای جمله «استغفرالله ربی و اتوب الیه» این است که خدایا من از تو طلب آمرزش می کنم و به سوی تو بازمی گردم. بازگشت به سوی خدا زمانی به طور واقعی محقق خواهد شد که بنده از صمیم قلب از گناهان و راه خطایی که در پیش گرفته پشیمان باشد و کوتاهی هایی را که تاکنون مرتکب آن شده جبران کند و به معنای واقعی به سوی خدا بازگردد.
بنابراین با توجه به آیات و روایات، استغفار حقیقی استغفاری است که انسان واقعا از گناهی که مرتکب شده پشیمان باشد و به آن باز نگردد و حقوق مردم و حقوق الهی را که ضایع کرده، جبران کند و بدهی مردم را بپردازد، اگر حق کسی را ضایع کرده از آنان طلب رضایت نماید و اگر خمس یا زکاتی بدهکار است، پرداخت کند، نماز و روزه قضایش را به جا آورد یا تصمیم بگیرد که همه این امور را انجام دهد و در این صورت استغفار او استغفار واقعی خواهد بود.

باور به ولایت خداوندی

شرط دیگر آن است که به ولایت مطلق خداوند باور داشته باشیم و به این مساله متوجه کنیم که خداوند از بنده خویش چیزی فراتر از توان و قدرتش نخواسته است و اگر بنده خطا و اشتباهی کرده در صورتی که توبه و طلب آمرزش کند خداوند به رحمانیت و غفوریت خویش او را می آمرزد و از سر تقصیرات وی می گذرد. (بقره آیه 682 و اعراف آیه 551) زیرا ولایت خداوند تنها ولایت قدرت و اقتدار نیست بلکه ولایت دوستی و محبت و مهر نیز هست و تنها چیزی که از بنده خویش می خواهد دست یابی به مقام عبودیت و تقرب ذات و بهره مندی از کمالات است.

زمان و مکان استغفار

معنای جمله «استغفرالله ربی و اتوب الیه» این است که خدایا من از تو طلب آمرزش می کنم و به سوی تو بازمی گردم. بازگشت به سوی خدا زمانی به طور واقعی محقق خواهد شد که بنده از صمیم قلب از گناهان و راه خطایی که در پیش گرفته پشیمان باشد و کوتاهی هایی را که تاکنون مرتکب آن شده جبران کند و به معنای واقعی به سوی خدا بازگردد.

گرچه استغفار  محدود به زمان و مکان خاصی نیست، اما خداوند برای برخی زمان ها و مکان ها اقتدار و قداست خاصی قائل شده است و استغفار در این زمان ها و مکان ها را زودتر اجابت می کند.
از جمله زمان و مکان های مقدس که استغفار کردن در آن سفارش شده می توان به وقت سحر، ماه مبارک رمضان، شب های قدر، بارگاه مطهر هر یک از اهل بیت (علیهم السلام) و عتبات عالیات و ...اشاره کرد که مومنان می توانند به ریسمان رحمت خدا در این زمان ها و مکان ها چنگ بزنند و آمرزش گناهان خود را طلب کنند.

اهمیت استفغار در یک روایت: 

امام زمان حضرت مهدی- عجل الله تعالی فرجه الشریف- فرموده اند: لو لا استغفار بعضکم لبعض لهلک من علیها؛ اگر طلب مغفرت و آموزش برخی از شما برای یکدیگر نبود، تمام اهل زمین هلاک می گشتند. (دلائل الامامه، ص 792).
این مطلب از امام زمان (عج) در حدیثی طولانی که خطاب به فرزند مهریار است، بیان شده است. آن حضرت (عج) شیعیان را به استغفار و دعا در حق یکدیگر ترغیب می کند؛ زیرا از آثار و برکات آن رفع عذاب از روی زمین و اهل آن است، چنان که از آیات قرآن استفاده می شود که دو چیز عامل ایمنی زمین از عذاب الهی در این دنیاست:
1-وجود پیامبر (صلی الله علیه و آله) آنجا که خداوند متعال می فرماید: تا تو در میان مردم هستی، هرگز خداوند آنان را عذاب نخواهد کرد.
2-استغفار: خداوند متعال می فرماید: خداوند آنان را درحالی که استغفار می کنند، هرگز عذاب نخواهد کرد.(انفال.33)
بنابراین از این حدیث دو نکته استفاده می شود: 1. گناه  باعث هلاکت و عذاب مردم در همین دنیا می شود. 2. استغفار سبب مغفرت است، خصوصاً اگر در حق همدیگر استغفار کنند.

منابع: 
سایت معارف قرآن 
مقاله ای از سنیه بهشتی

تبیان